«ដ្បិតព្រះគ្រីស្ទក៏បានរងទុក្ខម្តងជាសូរេច ព្រោះតែបាបដែរ គឺព្រះដ៏សុចរិតរងទុក្ខជំនួសមនុស្សទុច្ចរិត ដើម្បីនាំយើងទៅរកព្រះ។ ព្រះអង្គត្រូវគេធ្វើគុតខាងសាច់ឈាម តែបានប្រោសឲ្យរស់ខាងវិញ្ញាណវិញ ហើយខាងវិញ្ញាណនោះឯង ព្រះអង្គបានយាងទៅប្រកាសប្រាប់ពួកវិញ្ញាណដែលជាប់ឃុំ ជាពួកអ្នកដែលពីដើមមិនព្រមស្តាប់បង្គាប់ គឺពេលដែលព្រះបានរង់ចាំដោយព្រះហឫទ័យអត់ធ្មត់ នៅជំនាន់លោកណូអេ ក្នុងកាលលោកកំពុងសង់ទូកធំ ហើយនៅក្នុងទូកនោះ មានមនុស្សមួយចំនួនតូច គឺប្រាំបីនាក់ប៉ុណ្ណោះដែលបានរួចជីវិតដោយសារទឹក។ ទឹកនោះហើយជាគំរូពីពិធីជ្រមុជ ដែលសង្គ្រោះអ្នករាល់គ្នាសព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនជាការសម្អាតក្អែលចេញពីរូបកាយនោះទេ គឺជាការថ្វាយជីវិតទាំងស្រុងទៅព្រះ ដោយមនសិការល្អ ដោយសារការមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ដែលព្រះអង្គបានយាងចូលទៅស្ថានសួគ៌ ហើយគង់នៅខាងស្តាំព្រះហស្តនៃព្រះ ទាំងមានពួកទេវតា ពួកមានអំណាច និងពួកមានឥទ្ធិឫទ្ធិ ចុះចូលនឹងព្រះអង្គទាំងអស់»
(១ពេត្រុស ៣:១៨-២២)
២. សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមមើលការនិពន្ធរបស់លោក Daniel R. Hyde, In Defense of the Descent: A Response to Contemporary Critics (Grand Rapids, MI: Reformation Heritage, ឆ្នាំ២០១០)។
៣. មានការយល់ដឹងខុសៗគ្នាច្រើន ទាក់ទងនឹងខ១៨។ អត្ថបទក្នុងភាសាដើមខ្លះបានសរសេរថា «ទ្រង់សុគត» (apethanen) ជាជាងថា «ទ្រង់បានរងទុក្ខ»។ អត្ថបទក្នុងភាសាដើមខ្លះបានបន្ថែមថា «ជំនួសលោកអ្នក» ឬក៏ «សម្រាប់លោកអ្នក» (hyper hymōn) ខណៈពេលដែលនៅមានសំណេរមួយទៀតថា «ជំនួសយើងរាល់គ្នា» (hyper hēmōn)។ ដោយមិនពឹងលើអត្ថបទភាសាដើមណាមួយ ស្ទើរតែគ្រប់ការបកប្រែព្រះគម្ពីរក្នុងភាសាខ្មែរបានបកប្រែយ៉ាងត្រឹមត្រូវ «ព្រះគ្រីស្ទទ្រង់បានរងទុក្ខម្ដង ដោយព្រោះបាបដែរ» (ពគប)។
៤. លោក R. T. France, “Exegesis in Practice: Two Examples,” in New Testament Interpretation: Essays on Principles and Methods, កែសម្រួលដោយលោក៖ I. Howard Marshall (Grand Rapids, MI: Eerdmans, ឆ្នាំ១៩៧៧), ទំព័រ២៦៧។ សាវ័ក ប៉ុល ក៏បានមានប្រសាសន៍ស្រដៀងគ្នាដែរ ទោះបើគាត់បានប្រើប្រាស់ពាក្យខុសគ្នាបន្តិច ( psychikos និង pneumatikos), នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១កូរិនថូស ១៥:៤២។ នៅត្រង់នេះ គាត់ផ្ដោតទៅលើប្រភេទនៃរូបកាយពីរខុសគ្នា ដែលមានការសម្របសម្រួល ឬក៏ចុះសម្រុងពីរប្រភេទក្នុងការមានជីវិត។
៥. ក្នុងសៀវភៅដូចគ្នា ទំព័រ២៦៧។ ដូចគ្នាផងដែរលោក Jobes, ១ពេត្រុស, ទំព័រ២៣៩។
៦. ទាក់ទងទៅនឹងប្រធានបទដែលថា ព្រះគ្រីស្ទ «បានយាង» ចុះទៅកាន់ស្ថាននរកបន្ទាប់ពីព្រះអង្គបាន សុគត ប៉ុន្តែមុនពេលដែលព្រះអង្គបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ សូមមើលការនិពន្ធរបស់លោក Justin W. Bass, The Battle for the Keys: វិវរណៈ ១:១៨ and Christ’s Descent into the Underworld (Eugene, OR: Wipf & Stock, ឆ្នាំ២០១៤)។
៧. កម្មបទប្រយោគរបស់កិរិយាសព្ទលើពាក្យ «សាច់ឈាម» និង «វិញ្ញាណ» គឺជាកម្មបទប្រយោគរបស់កិរិយាសព្ទទាក់ទងទៅនឹងតំបន់ដែន (sphere) ឬក៏សេចក្តីព្រាង/យោង។ ការវែកញែកគឺតិចតួចណាស់។
៨. លោក Peter H. Davids បានលើកឡើងថា «គឺនៅពេលនោះឯង ក្នុងកាលបន្ទាប់ពីពេលដែលព្រះអង្គបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ដែលព្រះគ្រីស្ទបានយាងទៅកន្លែងណាមួយ ហើយប្រកាសអ្វីមួយទៅកាន់វិញ្ញាណណាមួយ នៅក្នុងកន្លែងឃុំព្រលឹងណាមួយ។ ពាក្យទៅនេះតម្រូវឲ្យមានការពន្យល់។» (The First Epistle of Peter [Grand Rapids, MI: Eerdmans, ឆ្នាំ១៩៩០], ទំព័រ១៣៨)។
៩. ប្រសិនបើសាវ័ក ពេត្រុស ចង់ឲ្យយើងគិតអំពីការចុះទៅ នោះគាត់នឹងប្រើប្រាស់កិរិយាសព្ទ «ខាតាបាណូ» katabainō (ដែលមានន័យថា «ការចុះទៅក្រោម ឬក៏ការចុះទៅ»។ លោក Achtemeier បានសន្និដ្ឋានយ៉ាងត្រឹមត្រូវថា «សរុបសេចក្តីទៅ យើងមិនចាំបាច់យកលើកិរិយាសព្ទ «ភូរូធេស» poreutheis ឲ្យមានន័យថា «ការចុះ» នោះទេ។ អត្ថន័យពាក្យនោះមានត្រឹមតែថា ការធ្វើដំណើរប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀត ព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីបានពណ៌នាអំពីការយាងទៅកាន់ស្ថានសួគ៌វិញរបស់ព្រះយេស៊ូវដោយប្រើប្រាស់កិរិយាសព្ទ «ផារូអូម៉ាយ» poreuomai (១ពេត្រុស, ទំព័រ២៥៧)។ ទាក់ទងនឹងទស្សនៈមួយនេះ «មានបីចំណុចនៃទិដ្ឋភាពនៃការប្រោសលោះនៅក្នុង ៣:១៨-១៩៖ ការជាប់ឆ្កាង ការមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ និងការយាងទៅកាន់ស្ថានសួគ៌វិញ» (លោក Jobes, ១ពេត្រុស, ទំព័រ២៤២)។ លេខ៤៧ លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៦៩។
១០. លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៦៩។
១១. ដោយឡែកពីកណ្ឌគម្ពីរ ហេព្រើរ ១២:២៣ អ្នកនិពន្ធមិនដែលប្រើប្រាស់ពហុវចនៈលើពាក្យ «ភ្នូម៉ា» (pneuma) សម្រាប់មនុស្សទេ ប៉ុន្តែសំដៅតែលើតួអង្គវិញ្ញាណតែប៉ុណ្ណោះ (មិនថាទេវតាល្អដូចនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ហេព្រើរ ១:១៤ ឬក៏ទេវតាអាក្រក់ដូចនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ម៉ាថាយ ៨:១៦) ក្នុងករណីនេះ ហើយក៏មានលើសពីចំនួន ៣០ ដងនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីដែរ។ លោក Grudem បានលើកឡើង ម៉ាថាយ ២៧:៥០ និង យ៉ូហាន ១៩:៣០ អំពីករណីដែលពាក្យ «ភ្នូម៉ា» ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយសំដៅតែទៅលើវិញ្ញាណរបស់មនុស្ស ប៉ុន្តែនៅក្នុងករណីទាំងពីរពាក្យ «ភ្នូម៉ា» គឺត្រូវបានប្រើប្រាស់ឡើងជាឯកវចនៈ មិនមែនពហុវចនៈទេ។
១២. លោក Grudem បានលើកឡើងអំពីប្រធានបទនេះយ៉ាងល្អនៅក្នុង “Appendix: Christ Preaching through Noah: ១ពេត្រុស ៣:១៩-២០ in the Light of Dominant Themes in Jewish Literature,” នៅក្នុង ១ពេត្រុស, ទំព័រ២០៣-២៣៩ និងក្នុងលោក John Feinberg, “១ពេត្រុស ៣:១៨-២០: Ancient Mythology and the Intermediate State,” WTJ 48 (ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៨៦)៖ ទំព័រ៣០៣-៣៣៦។
១៣. ទាក់ទងនឹងប្រធានបទនេះ សូមអានការបញ្ចេញមតិយោបល់របស់ខ្ញុំនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ៤:១-៦។ យើងត្រូវតែសួរថា ប្រសិនបើមានការផ្ដល់សេចក្តីសង្គ្រោះជាលើកទី២ តើហេតុអ្វីបានជាផ្ដល់តែសម្រាប់មនុស្សមួយក្រុមនេះ ដែលបានស្លាប់ខាងរូបកាយ ហើយមិនផ្ដល់ដល់អស់អ្នកដែលបានស្លាប់តាំងពីព្រះគ្រីស្ទបានយាងមក?
១៤. ទោះបើនេះជាផ្នែកទី២ក៏ដោយក៏វាជាការចាប់អារម្មណ៍មួយដែរ ប្រសិនបើយើងពិនិត្យមើលការនិពន្ធរបស់ ១Enoch ៦:១-១៦:៤; ១៨:១២-១៩:២; ២១:១-១០; ៥៤:៣-៦; ៦៤:១-៦៩:២៩។
១៥. លោក Schreiner បានពន្យល់យ៉ាងច្បាស់លាស់លើទស្សនៈនេះ «១, ២ពេត្រុស, យូដាស», ទំព័រ១៨៤-១៩០។
១៦. លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៧១។ ដូចដែលគាត់បានលើកឡើង ទាក់ទងទៅនឹង «ស្ថានឃុំព្រលឹង» (phylakē) គឺមិនដែលប្រើប្រាស់ជាកន្លែងសម្រាប់មនុស្សដែលបានស្លាប់ទៅនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្គាល់ទៅលើទីកន្លែងរបស់សាតាំង និងអារក្សរបស់វា។ (វិវរណៈ ១៨:២ ៣ដង «គុក» «លំនៅ»; ២០:៧)។
១៧. សម្រាប់ការពន្យល់បន្ថែមទៀតលើកណ្ឌគម្ពីរលោកុប្បត្ដិ ជំពូក៦ និងចំណុចសំខាន់របស់វាសម្រាប់កណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ៣, សូមអានការនិពន្ធរបស់លោក Michael S. Heiser, The Unseen Realm: Recovering the Supernatural Worldview of the Bible (Bellingham, WA: Lexham, ឆ្នាំ២០១៥), ទំព័រ១០១-១០៩, ១៨៥-១៩១; និងការនិពន្ធរបស់ខ្ញុំដែលមានចំណងជើងថា “Did Jesus Descend into Hell?” នៅក្នុង Tough Topics វគ្គ២: Biblical Answers to 25 Challenging Questions (Ross-shire, UK: Christian Focus Publications, ឆ្នាំ២០១៥), ទំព័រ៦៣-៧៦។
១៨. លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៧២។
១៩. ក្នុងសៀវភៅដូចគ្នា ទំព័រ២៧៣។
២០. ក្នុងសៀវភៅដូចគ្នា ទំព័រ២៧៣-២៧៤។
យញ្ញបូជារបស់ព្រះយេស៊ូវ
កណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ៣:១៨-២២ មិនគ្រាន់តែជាអត្ថបទគម្ពីរ ដែលពិបាកយល់បំផុតនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ទាំងមូលនោះទេ វាក៏ជាអត្ថបទដ៏ពិបាកមួយក្នុងចំណោមអត្ថបទពិបាកផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីទាំងមូលផងដែរ២។ ដើម្បីឲ្យយល់ពីអត្ថបទគម្ពីរខាងលើនេះ វាទាមទារឲ្យមានការវិភាគវែកញែកដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងការកាត់ស្រាយដោយបន្ទាបខ្លួន៣។
នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ៣:១៨-១៩ ការដែលព្រះយេស៊ូវសុគត «ម្តងជាសូរេច» (ភាសាក្រិក «ហាផាក្ស» “hapax”) ធ្វើឲ្យយញ្ញបូជារបស់ទ្រង់ខុសពីយញ្ញបូជានៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ដែលគេត្រូវធ្វើដដែលៗរៀងរាល់ថ្ងៃ៤។ ការដែលទ្រង់សុគត «ព្រះដ៏សុចរិតរងទុក្ខជំនួសមនុស្សទុច្ចរិត» (អេសាយ ៥៣:១១) ចង្អុលប្រាប់យើងអំពីការទាមទារយញ្ញបូជាដែលធួននឹងបាប ត្រូវតែឥតសៅហ្មង និងឥតស្លាកស្នាម ហើយវាថែមទាំងគូសបញ្ជាក់ពីលក្ខណសម្បត្តិនៃការសុគតរបស់ព្រះគ្រីស្ទជាយញ្ញបូជាជំនួស ដែលគ្មានទោសទៀតផង។ គោលបំណងរបស់ព្រះគ្រីស្ទ គឺដើម្បីយកឈ្នះលើការដាច់ចេញពីព្រះជាម្ចាស់ ដែលនាំមកដោយព្រោះតែអំពើបាបរបស់យើង ហើយដើម្បីនាំយើងទៅឯព្រះជាម្ចាស់វិញ ដែលជាប្រធានបទដែលយើងឃើញម្តងហើយម្តងទៀតនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ រ៉ូម ៥:២ និងកណ្ឌគម្ពីរ អេភេសូរ ២:១៨។
យើងមិនត្រូវមើលរំលងពាក្យ «ផងដែរ» (ភាសាក្រិក «ខាយ» “kai”) ដែលមើលទៅដូចជាមិនសូវសំខាន់នោះទេ ។ ត្រង់ចំណុចហ្នឹង ពាក្យនេះបង្ហាញថាសាវ័ក ពេត្រុស គឺកំពុងតែផ្តល់នូវមូលហេតុសម្រាប់ខ ១៣-១៧។ និយាយមួយបែបទៀតបានថា យើងគួរតែទទួលយកការរងទុក្ខដែលយើងមិនសមនឹងទទួល ព្រោះអី «ព្រះគ្រីស្ទក៏» រងទុក្ខតាមរបៀបនេះដែរ។ និយាយឲ្យសាមញ្ញទៅ យើងមិនរងទុក្ខតាមរបៀបដែលទ្រង់រងទុក្ខ ដោយធ្វើជាយញ្ញបូជាជំនួស ដើម្បីដកយកសេចក្តីក្រោធរបស់ព្រះជាម្ចាស់ចេញនោះទេ ប៉ុន្តែយើងនៅតែត្រូវការដង្វាយធួននឹងបាបរបស់ព្រះគ្រីស្ទទុកជាការលើកទឹកចិត្តមួយ ដើម្បីស៊ូទ្រាំចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីពួកអ្នកដែលមិនជឿដដែលហ្នឹង។
ឃ្លាចុងក្រោយនៃខ១៨ ផ្តល់នូវពាក្យភ្ជាប់ឃ្លាដ៏សមស្របមួយដោយផ្ដោតទៅលើជ័យជម្នះរបស់ព្រះគ្រីស្ទលើខ្មាំងសត្រូវទាំងអស់របស់ទ្រង់ ដោយស្ដែងចេញតាមរយៈការរស់ឡើងវិញ ការយាងត្រឡប់ទៅកាន់ស្ថានសួគ៌វិញ និងការតម្កើងឡើងនៅខាងស្តាំព្រះវរបិតារបស់ទ្រង់។ ការដែលព្រះអង្គត្រូវបានគេធ្វើគុត តែបានទទួលការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ អាចបង្ហាញពីបុព្វហេតុ ក្នុងន័យថា ព្រះអង្គបាននាំយើងទៅកាន់ព្រះជាម្ចាស់ ដោយព្រោះទ្រង់បានសុគត និងទទួលការប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ ឬអាចបង្ហាញពីយានមួយដែលធ្វើឲ្យការមួយទៀតកើតឡើង គឺថា តាមរយៈការសុគត និងការរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ ទើបយើងត្រូវបាននាំទៅជិតព្រះជាម្ចាស់។ ភាពខុសគ្នារវាងជម្រើសទាំងពីរនេះគឺតិចតួចបំផុត។ ប្រហែលជាមានន័យសិទ្ធិប្រគល់សហប្រតិបត្តិការ (concessive participle) នៅក្នុងពាក្យ «ធាណាធូធេស៍» (θανατωθεὶς) ដែលមានន័យថា «ត្រូវគេធ្វើគុត» ក្នុងឃ្លា៖ «ដោយទ្រង់ត្រូវគេធ្វើគុតខាងសាច់ឈាម តែបានវិញ្ញាណប្រោសឲ្យរស់វិញ»
ពាក្យ «សាច់ឈាម» និង «វិញ្ញាណ» មិនសំដៅទៅលើធាតុពីរដែលយើងត្រូវបានផ្សំឡើងនោះទេ—ពោលគឺ រូបិយ (រាងកាយ) និងអរូបិយ (ព្រលឹង ឬវិញ្ញាណ) ។ បើដូច្នេះមែន វាហាក់ដូចជាបង្ហាញថា សាច់ឈាមស្លាប់ ប៉ុន្តែវិញ្ញាណនៅមានជីវិត។ ទស្សនៈនៃការបែងចែកដាច់ពីគ្នាបែបក្រិកដូចនេះ គឺផ្ទុយពីព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី។ ពាក្យខាងលើនេះ ក៏មិនសំដៅទៅលើនិស្ស័យជាមនុស្ស និងនិស្ស័យជាព្រះរបស់ព្រះគ្រីស្ទនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពាក្យទាំងនោះ សំដៅទៅលើប្រភេទ ឬលក្ខខណ្ឌនៃអត្ថិភាពទាំងពីររបស់ទ្រង់វិញ។ ដូចដែល លោក អ. ធី. ហ្វ្រានស៍ (R. T. France) បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា «សាក្សស៍» (sarx) [ដែលមានន័យថា «សាច់ឈាម»] នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី តំណាងឲ្យលក្ខខណ្ឌនៃអត្ថិភាពជាមនុស្សតាមធម្មជាតិ ចំណែកឯពាក្យ «ភ្នូម៉ា» (pneuma) [វិញ្ញាណ] គឺតំណាងឲ្យលក្ខខណ្ឌនៃអត្ថិភាពតាមបែបអធិធម្មជាតិ»៥។ លោក ហ្វ្រានស៍ ពន្យល់បន្ថែមទៀតថា៖
នៅត្រង់នេះ ការសុគតរបស់ព្រះគ្រីស្ទក្នុងលក្ខខណ្ឌធម្មជាតិ ហើយការរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ដ៏នៅអស់កល្បក្នុងលក្ខខណ្ឌខាងវិញ្ញាណគឺផ្ទុយគ្នា។ ព្រះជន្មនៅលើផែនដីរបស់ទ្រង់ ត្រូវបានបញ្ចប់ ប៉ុន្តែជីវិតខាងស្ថានសួគ៌របស់ទ្រង់វិញ គឺបន្តនៅរស់។ ដូច្នេះ ឃ្លាទីពីរ [«បានប្រោសឲ្យរស់ខាងវិញ្ញាណ»] មិនសំដៅទៅលើព្រះគ្រីស្ទបែកចេញពីរូបកាយនោះទេ ប៉ុន្តែវាសំដៅទៅលើព្រះគ្រីស្ទបានរស់ឡើងវិញជាមួយនឹងរូបកាយថ្មីវិញ៦។
និយាយម្យ៉ាងទៀត ឃ្លាដែលថា «បានប្រោសឲ្យរស់ខាងវិញ្ញាណ» មិនមែនសំដៅទៅលើបទពិសោធន៍របស់ព្រះគ្រីស្ទមុនការរស់ឡើងវិញ ធ្វើមើលតែបន្ទាប់ពីទ្រង់សុគត ទ្រង់បានចូលទៅក្នុងសភាពញែកចេញពីរូបកាយបណ្ដោះអាសន្នណានោះទេ៧។ និយាយដោយសាមញ្ញទៅ ឃ្លាចុងក្រោយនៃខ១៨ ពណ៌នាចំៗអំពីការសុគត និងការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះគ្រីស្ទ (១ធីម៉ូថេ ៣:១៦)។ ទ្រង់បានសុគតនៅក្នុងភពផែនដីបណ្ដោះអាសន្ន ជាភពមួយដែលមានលក្ខណៈជាសាច់ឈាម ហើយទ្រង់ត្រូវបានប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ ឬក៏ត្រូវបានលើកឡើងទៅកាន់នគរស្ថានសួគ៌ដ៏នៅអស់កល្ប ជាភពមួយដែលមានលក្ខណៈជាវិញ្ញាណ៨។
ឃ្លា «ហើយខាងវិញ្ញាណនោះឯង» សំដៅទៅលើពាក្យ ភ្នូម៉ាធី (pneumati) («វិញ្ញាណ») នៅខ១៨។ ឃ្លានៅក្នុងខ១៩នោះបញ្ជាក់អំពីបទពិសោធន៍បន្ទាប់នៃការរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ មិនមែនមុនការសុគតនោះទេ៩។ ពាក្យ «ហើយ» ក៏បញ្ជាក់អំពីបទពិសោធន៍បន្ទាប់ផងដែរ (១:៦; ២:១២; ៣:១៦; ៤:៤)។
កិរិយាសព្ទដែលបកប្រែថា «បានយាងទៅ» នៅក្នុងខទី១៩ គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដើម្បីកាត់ស្រាយព្រះបន្ទូលនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវក្នុងអត្ថបទគម្ពីរនេះ។ កិរិយាសព្ទនេះមិនមានន័យសំដៅទៅលើ «ការយាងចុះ» ទៅស្ថាននរកនោះទេ ពោលគឺវាជាកិរិយាសព្ទស្តង់ដារមួយក្នុងភាសាក្រិក ដែលមានន័យថា «ចេញទៅ» («ផូរីអូម៉ៃ» poreuomai )។ យើងឃើញភាពសំខាន់របស់វាក្នុងការប្រើប្រាស់វានៅក្នុងខ២២ ដែលបានពណ៌នាអំពីការ «យាងចូលទៅស្ថានសួគ៌» វិញរបស់ព្រះគ្រីស្ទ ក្រោយពីទ្រង់បានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ៖ ទ្រង់ «បានយាងចូល» (ឬ «បានយាងទៅ») ឯស្ថានសួគ៌ ដែលជាកន្លែងដែលទ្រង់កំពុងគង់នៅខាងស្តាំព្រះវរបិតា។ ដូចដែលយើងនឹងឃើញនៅខាងក្រោមនេះ កិរិយាសព្ទនៅត្រង់នេះក៏បានពណ៌នាអំពីព្រឹត្តិការណ៍ដូចគ្នាដែរ៖ ការយាងឡើងទៅឯស្ថានសួគ៌ និងការលើកតម្កើងរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះដែលបានរស់ឡើងវិញ។ មែនហើយ វាពិតជាបានពណ៌នាអំពី «ការយាងឡើងទៅ» មិនមែន «ការយាងចុះ» នោះទេ១០។
ទស្សនៈចំនួន៣យ៉ាង
តើ «ពួកវិញ្ញាណដែលជាប់ឃុំ» ជានរណា ឬជាអ្វី ដែលព្រះគ្រីស្ទបានប្រកាសប្រាប់? មានទស្សនៈប្រជែងគ្នាដ៏ចម្បងៗចំនួនបីយ៉ាង។ ទស្សនៈទីមួយគឺថា ពួកគេគឺជា «ពួកវិញ្ញាណ» របស់មនុស្សដែលបានស្លាប់ខាងរាងកាយ។ ប៉ុន្តែ ដូចដែលលោក ហ្វ្រានស៍ បានចង្អុលបង្ហាញអញ្ចឹង មិនមានអត្ថបទដែលគាំទ្រទស្សនៈបែបនេះនោះទេ «គឺពាក្យ «ភ្នូម៉ា» (pneuma) ត្រូវបានគេប្រើដាច់ខាត។ គេតែងតែប្រើវាដើម្បីបញ្ជាក់ន័យឲ្យឃ្លា «នៃពួកអ្នកស្លាប់» «នៃពួកសុចរិត» [ហេព្រើរ ១២:២៣] ។ល។ ប្រសិនបើ តា ភ្នូម៉ាតា (ta pneumata) នៅត្រង់នេះមានន័យថា «មនុស្សដែលបានស្លាប់» នោះច្បាស់ជាគេប្រើវាតែមួយគត់នៅក្នុងន័យនេះហើយ។ នេះមិនទាន់រាប់បញ្ចូលលទ្ធភាពទាំងស្រុងផង តែវាធ្វើឲ្យមានការសង្ស័យយ៉ាងខ្លាំងបាត់ទៅហើយ»១១។
មួយវិញទៀត នាម «ភ្នូម៉ា» (pneuma) ត្រូវបានគេប្រើជាញឹកញាប់នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី សំដៅលើពួកទេវតា១២។ យើងត្រូវពិចារណាផងដែរទៅលើសេចក្ដីថ្លែងនៅក្នុងខ២០ ដែលថា «ពួកវិញ្ញាណ» ដែលជាប់ឃុំ «មិនស្តាប់បង្គាប់»។ ប្រសិនបើ «ពួកវិញ្ញាណ» ដែលលើកឡើងជាសំណួរនេះគឺជាមនុស្សរស់ នៅពេលដែលការបះបោរនេះបានកើតឡើង នោះយើងរំពឹងថា សាវ័ក ពេត្រុស និយាយសំដៅទៅលើ «ពួកវិញ្ញាណនៃពួកអ្នកដែលមិនស្តាប់បង្គាប់»។
អស់អ្នកដែលទទូចយកទស្សនៈដែលថា «ពួកវិញ្ញាណ» សំដៅទៅលើមនុស្សជាតិ រាប់ពួកគេថាជាមនុស្សប្រុសស្រី ដែលបានបះបោរនៅសម័យលោក ណូអេ ជាពិសេសពួកអ្នកដែលចំអកឲ្យគាត់ ពេលដែលគាត់សង់ទូកធំ។ បើអញ្ចឹងមែន នោះគឺជាបុគ្គលទីពីរនៃព្រះត្រៃឯក មុនពេលដែលទ្រង់យកនិស្ស័យជាមនុស្សក្នុងរូបអង្គព្រះយេស៊ូវ ដែលបានប្រកាសប្រាប់ដល់មនុស្សដែលមិនស្តាប់បង្គាប់ ដែលបានរស់នៅក្នុងសម័យលោក ណូអេ មុនគ្រាទឹកជំនន់ តាមរយៈ ឬនៅក្នុង ឬដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ។ ព្រះគ្រីស្ទ មិនទាន់មានវត្តមានផ្ទាល់នៅពេលនោះនោះទេ តែតាមមធ្យោបាយនៃព្រះវិញ្ញាណបានមានបន្ទូលទៅកាន់ពួកគាត់តាមលោក ណូអេ១៣។
ភាពមិនស្របគ្នាលើគំនិតដែលថា «ពួកវិញ្ញាណ» នៅត្រង់នេះសំដៅលើមនុស្សជាតិលើកឡើងថាត្រង់នេះគឺកំឡុងពេលបីថ្ងៃចន្លោះពេលនៃការសុគត និងការរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ ដែលព្រះគ្រីស្ទបានយាងចុះទៅក្នុងស្ថាននរក ហើយបានផ្សាយដំណឹងល្អដល់ពួកអ្នកដែលមិនស្តាប់បង្គាប់ក្នុងកំឡុងពេលមុនទឹកជំនន់នៅសម័យលោក ណូអេ។ យោងតាមរឿងនេះ អ្នកខ្លះបានសន្និដ្ឋានថា ទ្រង់កំពុងតែផ្តល់ឱកាសជាលើកទីពីរដល់ពួកគេ ដើម្បីសង្គ្រោះពួកវិញ្ញាណទាំងនោះ បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់ពួកគេ១៤។
ទស្សនៈដែលទំនងបំផុតគឺថាសាវ័ក ពេត្រុស សំដៅទៅលើពួកទេវតាបះបោរ (ពួកអារក្ស) ដែលបានស្វែងរកសម្ព័ន្ធភាពដែលខុសពីធម្មជាតិ និងអសីលធម៌ជាមួយកូនស្រីរបស់មនុស្ស។ នេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកត់ត្រានៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ លោកុប្បត្ដិ ៦:១-៥ (សូមមើលផងដែរនៅខយោងដែលស្របគ្នានេះ៖ ២ពេត្រុស ២:៤ និង យូដាស ៦)១៥។ ដោយទុកជាការដាក់ទោសចំពោះអំពើបាបដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់ពួកគេ ព្រះជាម្ចាស់បានឃុំទុកពួកគេក្នុង «ស្ថានឃុំព្រលឹង» ដើម្បីរង់ចាំការដាក់ទោសចុងក្រោយរបស់ពួកគេ ដោយបោះទៅក្នុងបឹងភ្លើង។ ការនេះ គឺសម្រាប់ពួកវិញ្ញាណអារក្ស ដែលព្រះគ្រីស្ទបានប្រកាសពីជ័យជម្នះរបស់ទ្រង់ និងការជំនុំជម្រះរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីការរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ ហើយទំនងជាចំពេលនៃការយាងទៅកាន់ស្ថានសួគ៌របស់ទ្រង់១៦។
ទីកន្លែង ឬសភាពនៃ «ស្ថានឃុំព្រលឹង» នេះបែបណានោះសាវ័ក ពេត្រុសមិនបានបរិយាយនោះទេ។ ភាពអាចទៅរួចគឺថា ពាក្យនេះត្រូវបានគេប្រើក្នុងន័យធៀប ដើម្បីធ្វើបញ្ជាក់ថា ពួកវិញ្ញាណអារក្សទាំងនោះ គឺត្រូវបានបង្ខាំង ឬរារាំងដោយព្រះជាម្ចាស់រហូតដល់ពេលនៃការជំនុំជម្រះចុងក្រោយ។ «ចំណុចសំខាន់ដែលគេចង់លើកឡើងគឺថា គ្មានការនិយាយអំពីការយាងចុះ ឬអំពីស្ថានឃុំព្រលឹងមនុស្សស្លាប់ (Sheol) ឬអំពីស្ថាននរក (Hades) នោះទេ (ដែលគេមិនដែលហៅថា ហ្វីឡាខេ (phylakē) [«ស្ថានឃុំព្រលឹង»] នៅក្នុងអក្សរសាស្ត្រព្រះគម្ពីរនោះទេ) ។ ព្រះគ្រីស្ទបានយាងទៅស្ថានឃុំព្រលឹងនៃពួកទេវតាដែលបានធ្លាក់ចុះ មិនមែនទៅស្ថានឃុំព្រលឹងមនុស្សស្លាប់នោះទេ ហើយកន្លែងទាំងពីរនេះក៏មិនដូចគ្នាដែរ»១៧។
ប៉ុន្តែ តើនៅពេលណា និងតាមរបៀបណា ដែល «ពួកវិញ្ញាណ» ឬ «ពួកអារក្ស» ទាំងនេះមិនស្ដាប់បង្គាប់ ហើយហេតុអ្វីបានជាវាសំខាន់រហូតដល់ព្រះយេស៊ូវត្រូវប្រកាសពីជ័យជម្នះរបស់ទ្រង់ដល់ពួកគេ? អត្ថបទពីរកន្លែងផ្សេងទៀតបានរៀបរាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ដូចគ្នានេះដែរ (សូមមើល ២ពេត្រុស ២:៤-៥ និងយូដាស ៦-៧)។ អត្ថបទនីមួយៗ គឺអាចសំដៅទៅលើអ្វីដែលយើងបានអាននៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ លោកុប្បត្ដិ ៦:១-៥ ដែល «ពួកកូនប្រុសរបស់ព្រះ គេឃើញកូនស្រីរបស់មនុស្សថាជាស្រស់ល្អ» ហើយ «ក៏យក» ពួកនាងទាំងនោះ «ធ្វើជាប្រពន្ធរបស់ពួកគាត់ទៅ»។ ការធ្វើដូចនេះគឺជា «អំពើបាប» (ឬការមិនស្តាប់បង្គាប់ ១ពេត្រុស ៣:២០) របស់ពួកវិញ្ញាណអារក្សដែលគេនិយាយសំដៅទៅរក ដែលពេលនេះពួកគេត្រូវបានគេបង្ខាំងនៅក្នុងស្ថានឃុំព្រលឹង។ អំពើបាបនេះមិនមែនជាការបះបោររបស់អារក្សពីដើមនោះទេ ដ្បិតបើអញ្ចឹងមែន ហេតុអ្វីក៏ពួកគេមួយចំនួនត្រូវបានបង្ខាំងទុក ហើយម៉េចក៏មិនបង្ខាំងពួកគេទាំងអស់? វាមិនអាចទៅរួចទេដែលពួកទេវតាអាក្រក់ល្មមៗត្រូវបានបង្ខាំងជារៀងរហូតនោះ ហើយចំណែកឯសាតាំងវិញដែលអាក្រក់បំផុតក្នុងចំណោមពួកទេវតាអាក្រក់ទាំងអស់ បែរជានៅមានសេរីភាពដូចនេះ។ បរិបទក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស និង២ពេត្រុស (សូមមើល យូដាស ៦) ផ្សារភ្ជាប់ «អំពើបាប» នេះទៅនឹងទឹកជំនន់របស់លោក ណូអេ ហើយវាក៏អាចទៅរួចផងដែរដែលថាអត្ថបទខ្លីទាំងបីនេះ សំដៅទៅលើព្រឹត្តិការណ៍នៅក្នុងលោកុប្បត្ដិ ជំពូក៦១៨។
ពាក្យ «ហើយ…នោះឯង» បានចង្អុលបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីពេលវេលានៃការប្រកាសប្រាប់នេះយ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងខ១៩។ ឃ្លា «តែបានប្រោសឲ្យរស់ខាងវិញ្ញាណវិញ» នៅក្នុងខ១៨ចង្អុលទៅរកពេលវេលាមួយបន្ទាប់ពីការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះគ្រីស្ទដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់ត្រូវចាំគឺថា គ្មានអ្វីនៅក្នុងខគម្ពីរនេះដែលបង្ហាញថា ពេលវេលានៃការប្រកាសប្រាប់នេះស្ថិតនៅក្នុងចន្លោះនៃការសុគត និងការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះគ្រីស្ទនោះទេ។
តើព្រះគ្រីស្ទបាន «ផ្សាយ» ដំណឹងល្អ ឬ «ប្រកាស» ពីការជំនុំជម្រះដល់ពួកវិញ្ញាណដែលជាប់ឃុំដែរឬទេ? អ្នកគាំទ្រទៅលើទស្សនៈទីមួយគឺចង្អុលបង្ហាញទៅលើការប្រើប្រាស់ជាធម្មតានៃពាក្យ «ឃើរីសូ» (kērysō) នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី (ប៉ុន្តែ សូមមើល លូកា ១២:៣; រ៉ូម ២:២១; វិវរណៈ ៥:២ សម្រាប់ករណីលើកលែង; ហើយអាចមើលផងដែរ លូកា ៤:១៩ និង ៨:៣៩)។ កន្លែងផ្សេងទៀតនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ពាក្យដំណឹងល្អ ត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅជាមួយកិរិយាសព្ទ «យូអនហ្គេលីហ៊្សូ» (euangelizō) (១:១២, ២៥; ៤:៦) ខណៈពេលដែល «ឃើរីសូ» (kēryssō) លេចឡើងនៅត្រង់នេះតែម្តងគត់ក្នុងកណ្ឌសំបុត្រនេះ។ ជាការគាំទ្រទៅលើពាក្យ «ឃើរីសូ» (kēryssō) ដែលបង្ហាញពីការប្រកាសប្រាប់នៃការជំនុំជម្រះ គឺការប្រើពាក្យ «ប្រកាស» (“herald”) នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសិបធូជីន (សរសេរកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា LXX ព្រះគម្ពីរនេះគឺជាព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ជាភាសាក្រិក ដែលត្រូវបានបកប្រែចេញពីព្រះគម្ពីរហេព្រើរ) ដែលជារឿយៗ កិរិយាសព្ទពណ៌នាអំពីការនាំដំណឹងអាក្រក់ក៏ដូចជាដំណឹងល្អផងដែរ។ វាទំនងផងដែរថា អ្វីដែលព្រះគ្រីស្ទ «បានប្រកាសប្រាប់» គឺជាជ័យជម្នះយ៉ាងច្បាស់លាស់របស់ទ្រង់ និងការចុះចាញ់របស់ពួកទេវតា ពួកមានអំណាច និងពួកមេទាំងឡាយ «ដែលធ្លាក់ចុះ» (ខ២២)។ គ្រប់ទាំងអស់ត្រូវបាន «ចុះចូលនឹងទ្រង់» ដោយគុណតម្លៃនៃការសុគត ការរស់ឡើងវិញ ការយាងទៅស្ថានសួគ៌វិញ និងការតម្កើងឡើងរបស់ទ្រង់ (អេភេសូរ ១:២០-២២; កូឡូស ២:១៥; ហេព្រើរ ២:១៤)។
យើងត្រូវសួរផងដែរថា តើវាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះអ្នកអានរបស់គាត់នៅសតវត្សទីមួយក្នុងការប្រកាសប្រាប់ពី «ដំណឹងល្អ» ដល់មនុស្សនៅសម័យលោក ណូអេ។ ម៉្យាងវិញទៀត ដូចដែលលោក ហ្រ្វានស៍ បានកត់សម្គាល់អញ្ចឹង ការប្រកាសប្រាប់ពីជ័យជម្នះចំពោះវិញ្ញាណអារក្សដ៏អាក្រក់ៗ គឺជាជំនួយដែលអាចយកទៅអនុវត្តបានសម្រាប់អ្នកដែលទទួលរងការបៀតបៀន៖
ព្រះជាម្ចាស់ប្រហែលជាត្រាស់ហៅពួកគេឲ្យមកស៊ូទ្រាំនឹងការអាក្រក់បំផុតមួយ ដែលការរើសអើងប្រឆាំងនឹងគ្រីស្ទបរិស័ទអាចកើតមានឡើង។ ប៉ុន្តែ សូម្បីតែដូច្នោះ ពួកគាត់នៅតែអាចទទួលបានការធានាថា អ្នកទាស់ប្រឆាំងដែលមិនមែនជាអ្នកជឿរបស់ពួកគាត់ ហើយជាងនេះទៅទៀត អំណាចអាក្រក់ខាងឯវិញ្ញាណ ដែលឈរនៅពីក្រោយពួកគាត់ ហើយដឹកនាំពួកគាត់ គឺមិននៅក្រៅការគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះគ្រីស្ទឡើយ គឺថា ពួកគេបានបរាជ័យរួចហើយ ដោយរង់ចាំតែការដាក់ទោសចុងក្រោយតែប៉ុណ្ណោះ។ ព្រះគ្រីស្ទបានយកឈ្នះលើពួកគេដោយបើកចំហ។ នេះហើយគឺជាការកម្សាន្តចិត្ត និងជាកម្លាំងដ៏ពិតសម្រាប់ក្រុមជំនុំដែលទទួលការបៀតបៀនដែលទទួលស្គាល់ពីភាពធ្ងន់ធ្ងរ និងអំណាចនៃកម្លាំងខាងវិញ្ញាណ១៩។
ស្រមោលដែលត្រូវមករបស់ព្រះគ្រីស្ទ
ការលើកឡើងរបស់សាវ័ក ពេត្រុស ពី «ពួកវិញ្ញាណ» ឬពួកវិញ្ញាណកំណាចដែលមិនស្ដាប់បង្គាប់មុនគ្រាទឹកជំនន់ដ៏ធំ ដូចដែលបានពណ៌នាក្នុងកណ្ឌគម្ពីរលោកុប្បត្ដិ ជំពូក៦ ផ្តល់នូវទំនាក់ទំនងទៅនឹងការលើកឡើងរបស់គាត់អំពីលោក ណូអេ និងការសង់ទូកធំ។ សាវ័ក ពេត្រុស មើលឃើញបទពិសោធន៍របស់លោក ណូអេ និងបទពិសោធន៍របស់កូនចៅទាំងប្រាំពីរនាក់ផ្សេងទៀតជាមួយនឹងគាត់នូវគំរូ ឬប្រភេទ ឬការកំណត់ទុកជាមុន ឬស្រមោលដែលត្រូវមកនៃបទពិសោធន៍របស់គ្រីស្ទបរិស័ទក្នុងជំនាន់របស់គាត់ (ក៏ដូចជាសព្វថ្ងៃនេះដែរ)៖
មនុស្សចំនួនតូចបានទទួលការសង្គ្រោះនៅក្នុងទូកធំ
មនុស្សភាគតិចដែលសាវ័ក ពេត្រុសសរសេរទៅកាន់
លោក ណូអេ និងគ្រួសាររបស់គាត់ទទួលការបៀតបៀននិងការនិយាយមួលបង្កាច់
អ្នកដែលទទួលសំបុត្ររបស់សាវ័ក ពេត្រុស ទទួលការបៀតបៀននិងការនិយាយមួលបង្កាច់
ព្រះជាម្ចាស់បានញែកលោក ណូអេ និងគ្រួសាររបស់គាត់ទុកក្នុងទូក
ព្រះជាម្ចាស់ញែកគ្រីស្ទបរិស័ទនៅសតវត្សរ៍ទី១ និងបច្ចុប្បន្នតាមរយៈពិធីជ្រមុជទឹក។
ពួកទេវតាដែលបានធ្លាក់ចុះទាំងនោះបានជាប់ឃុំ (ហើយក៏កំពុងតែជាប់ឃុំ) ក្នុងស្ថានឃុំព្រលឹង «ជាពួកអ្នកដែលពីដើមមិនព្រមស្ដាប់បង្គាប់» គឺជា «ពេលដែលព្រះបានរង់ចាំដោយព្រះហឫទ័យអត់ធ្មត់នៅជំនាន់លោក ណូអេ»។ អំឡុងពេលដែលព្រះជាម្ចាស់រង់ចាំដោយអត់ធ្មត់ គឺស្ថិតក្នុងចន្លោះរវាងការបះបោររបស់ «កូនប្រុសៗរបស់ព្រះ» (ពួកទេវតាធ្លាក់ចុះ) ដូចដែលបានពណ៌នានៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ លោកុប្បត្ដិ ៦:១-៤ និងទឹកជំនន់នៃសម័យលោក ណូអេ (លោកុប្បត្ដិ ៧:១១) ដែលមនុស្សភាគច្រើនជឿ (យោងតាម លោកុប្បត្ដិ ៦:៣) ថាមានរយៈពេល១២០ឆ្នាំ ជាពេលដែលលោក ណូអេ កំពុងសាងសង់ទូកធំ។
អ្នកអាននៅសតវត្សទី១របស់សាវ័ក ពេត្រុស ច្បាស់ជាដឹងអំពីចំនួនតិចតួចរបស់ពួកគេ ហើយអាចងាយនឹងមានអារម្មណ៍លើសលប់ នៅពេលដែលពួកគេបានប្រៀបធៀបខ្លួនពួកគេជាមួយនឹងចំនួនដ៏ច្រើននៃអ្នកមិនជឿនៅជុំវិញពួកគេ។ ដូច្នេះ ពួកគេនៅទីនេះទទួលការរម្លឹកថា មានតែ «មនុស្សមួយចំនួនតូច» (ប្រាំបីនាក់) ប៉ុណ្ណោះដែលទទួលការការពារពីការជំនុំជម្រះនៃទឹកជំនន់។ ព្រះគម្ពីរ គកស១៦ បកប្រែធ្នាក់ ឌីយ៉ា (dia) (នៅពីមុខនាម «ទឹក») ថាដូច្នេះ «ដោយសារទឹក»។ ការបកប្រែដូច្នេះគឺពិតជាអាចទៅរួច ខណៈដែលអ្នកផ្សេងទៀតជជែកវែកញែកពីអត្ថន័យដែលបង្ហាញពីឧបករណ៍ ឬយាននៃធ្នាក់ «ឌីយ៉ា» គឺប្រែថា «តាមរយ:ទឹក» ។ លោក ហ្វ្រានស៍ ប្រហែលជាត្រឹមត្រូវចំពោះការលើកឡើងថា «អត្ថន័យដែលបង្ហាញពីឧបករណ៍ ឬយាន គឺងាយស្រួលជាងនៅពេលដែលនរណាម្នាក់ពិចារណាពីការអនុវត្តទៅលើបែបដូចគ្នានេះ (typological application) គឺថា គេងាយនឹងមើលទៅគ្រីស្ទបរិស័ទថាបានសង្គ្រោះ «ដោយសារ» ទឹកនៃពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹកជាជាងការឆ្លងកាត់តាមរយៈទឹក ទោះបីការបកប្រែដូច្នេះអាចទៅរួចក៏ដោយ។ ប្រហែលជាសាវ័ក ពេត្រុស កំពុងកេងចំណេញលើភាពមិនច្បាស់លាស់នៃពាក្យ ឌីយ៉ា ដើម្បីជួយដល់អត្ថបទព្រះគម្ពីររបស់គាត់ពីសាច់រឿងនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ដែលទាក់ទងនឹងការអនុវត្តតាមបែបដូចគ្នានៃអត្ថបទគម្ពីរនោះ»២០។
ដោយជំនឿ ឬមនសិការល្អ យើងទូលអង្វរទៅព្រះជាម្ចាស់សុំការបញ្ជាក់ ដើម្បីឲ្យទ្រង់រាប់យើងជាផ្នែកនៃជ័យជម្នះរបស់ទ្រង់ ដែលយកជ័យជម្នះដោយព្រះគ្រីស្ទនៅក្នុងការរស់ពីសុគតឡើងវិញរបស់ព្រះអង្គ។
និមិត្តរូបដែលមិនតំណាងរបស់លោក ណូអេ
នៅក្នុងភាសាដើម វេយ្យាករណ៍នៅដើមខ២១ គឺពិបាកយល់។ ដើម្បីឲ្យងាយយល់ យើងគួរយល់ខគម្ពីរនេះតាមវិធីបែបដូច្នេះ៖ «ទឹកនោះហើយ ដែលជួយសង្គ្រោះអ្នករាល់គ្នាសព្វថ្ងៃនេះ ដែលជានិមិត្តរូប (របស់លោក ណូអេ និងក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់)—(ពោលគឺ) ពិធីជ្រមុជទឹកនេះឯង»។ យើងអាចនិយាយមួយបែបទៀតបានថា បទពិសោធន៍របស់លោក ណូអេ និងក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់នៅក្នុងទឹកជំនន់ គឺជាគំរូមួយដែលអ្នកស្តាប់របស់សាវ័ក ពេត្រុស និងពិធីជ្រមុជទឹករបស់ពួកគេ គឺនិមិត្តរូប (antitypon)។ លោក ហ្រ្វានស៍ ជួយយើងឲ្យយល់បានច្រើននៅត្រង់នេះ៖
គោលការណ៍សំខាន់នៃការសិក្សាតាមលំអានគំរូ (typology) នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីគឺថា ព្រះជាម្ចាស់ធ្វើការស្របតាមគំរូមួយជាទៀងទាត់ ដើម្បីឲ្យអ្វីដែលទ្រង់បានធ្វើកាលពីអតីតកាល ដូចដែលបានចែងទុកនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ នោះគេអាចរំពឹងថានឹងរកឃើញសមភាគី (counterpart) របស់វានៅក្នុងកិច្ចការរបស់ទ្រង់នៅក្នុងសម័យកាលដ៏ជាក់លាក់នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី។ ដូច្នេះ មនុស្ស ព្រឹត្តិការណ៍ និងស្ថាប័ននៃព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ នោះបើតែដោយខ្លួនឯងមិនចាំបាច់ត្រូវការសេចក្ដីយោងនោះទេ ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជា «ប្រភេទ» ឬគំរូនៃបុគ្គល ឱកាស និងស្ថាប័នស្រដៀងគ្នានៅក្នុងជីវិតរបស់ព្រះគ្រីស្ទ និងក្រុមជំនុំគ្រីស្ទបរិស័ទ។ ដូច្នេះ នៅលើគោលការណ៍នេះ…សាវ័ក ពេត្រុស យកសេចក្ដីសង្គ្រោះរបស់លោក ណូអេ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ទឹកជំនន់ ជាគំរូនៃសេចក្ដីសង្គ្រោះរបស់គ្រីស្ទបរិស័ទតាមរយៈពិធីជ្រមុជទឹក។
សាវ័ក ពេត្រុស បញ្ជាក់ភ្លាមៗថា ពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹកជួយសង្គ្រោះយើងក្នុងន័យថា វាមិនមែនដោយសកម្មភាពខាងរាងកាយដែលជាការសម្អាតក្អែលនៃរាងកាយនោះទេ។ ម្យ៉ាងទៀត សកម្មភាពខាងក្រៅនៃពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹក គឺមិនមានអំណាចសង្គ្រោះខាងក្នុងនោះដែរ។ មែនទែនទៅ ការជ្រមុជក្នុងទឹក និងការអត់ទោសបាបគឺមិនមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នានោះទេ។ យោងតាម សាវ័ក ពេត្រុស ពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹកជួយសង្គ្រោះតែនៅពេលដែលវាផ្តល់ឱកាសដើម្បី «ជាការទូលសុំដល់ព្រះនូវសតិសម្បជញ្ញៈត្រឹមត្រូវ» (GKHB)។
«ការទូលសុំ» (GKHB) គឺជាការបកប្រែចេញពីពាក្យ អេពេរ៉ូតេម៉ា (eperōtēma) ដែលគម្ពីរកែសម្រួល ២០១៦បកប្រែពាក្យនេះថា«ថ្វាយជីវិតទាំងស្រុង»។ ប្រសិនបើអ្នកបកប្រែមុនគឺត្រឹមត្រូវ នោះអ្នកដែលទទួលពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹក «ទូលសុំ» ដល់ព្រះជាម្ចាស់ ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃការសុគត និងការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះគ្រីស្ទ (ឬបកប្រែឲ្យកាន់តែតាមន័យត្រង់គឺ «តាមរយៈ» ឬ «តាមមធ្យោបាយ» ប្រសិនបើធ្នាក់ ឌីយ៉ា គឺជាធ្នាក់ដែលបង្ហាញពីយាន (instrumental usage) ហើយសូមមើល ១:៣ ផងដែរ) ដើម្បីសម្អាតមនសិការរបស់ខ្លួន និងអត់ទោសបាបរបស់ខ្លួន។ ដោយជំនឿ ឬមនសិការល្អ យើងទូលអង្វរទៅព្រះជាម្ចាស់សុំការបញ្ជាក់ ដើម្បីឲ្យទ្រង់រាប់យើងជាផ្នែកនៃជ័យជម្នះរបស់ទ្រង់ ដែលយកជ័យជម្នះដោយព្រះគ្រីស្ទនៅក្នុងការរស់ពីសុគតឡើងវិញរបស់ព្រះអង្គ (៣:២១)។ មានតែក្នុងន័យនេះប៉ុណ្ណោះដែលព្រះជាម្ចាស់ប្រើពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹកដើម្បីសង្គ្រោះយើង ព្រោះវាផ្សារភ្ជាប់យើងទៅនឹងព្រះគ្រីស្ទ ជ័យជម្នះ និងសេចក្តីសន្យារបស់ទ្រង់។
សេចក្ដីផ្ដោតនៃខ២២ (ដោយផ្អែកលើភាសានៃកណ្ឌគម្ពីរ ទំនុកដំកើង ១១០:១; សូមមើលផងដែរនៅ កិច្ចការ ២:៣៣; ៥:៣១; រ៉ូម ៨:៣៤; កូឡូស ៣:១; ហេព្រើរ ១:៣, ១៣; ហេព្រើរ ១០:១២; ១២:២) គឺជាការលើកតម្កើង និងការយាងឡើងទៅស្ថានសួគ៌វិញរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះដែលបានរស់ឡើងវិញ ដែលបង្ហាញពីការចុះចាញ់ទាំងស្រុងនៃពួកអាកំណាច ពួកបះបោរ និងពួកធ្លាក់ចុះទាំងប៉ុន្មាន។ «ពួកទេវតា ពួកមានអំណាច និងពួកមានឥទ្ធិឫទ្ធិទាំងប៉ុន្មាន» គឺជាភាសាក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីកែសម្រួលឆ្នាំ២០១៦ សម្រាប់ពួកវិញ្ញាណកំណាចដែលធ្លាក់ចុះ ( រ៉ូម ៨:៣៨-៣៩; ១កូរិនថូស ១៥:២៤-២៧; អេភេសូរ ១:២១; ៣:១០; ៦:១២; កូឡូស ១:១៦; ២:១០, ១៥)។ ការចុះចូលរបស់ពួកគេចំពោះព្រះគ្រីស្ទ គឺជាខ្លឹមសារនៃសេចក្ដីប្រកាសរបស់ទ្រង់ដោយគ្មានការសង្ស័យ (១ពេត្រុស ៣:១៩)
ឯកសារយោង
១. មានមនុស្សជាច្រើនបានឯកភាពជាមួយនឹងសេចក្ដីសន្និដ្ឋានរបស់លោក Martin Luther៖ «[ខ១៨-១៩] គឺជាខគម្ពីរដែលចម្លែក ហើយក៏ជាខគម្ពីរដ៏ពិបាកយល់ខ្លាំងជាងគេមួយផងដែរ នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី។ ខ្ញុំក៏មិនមានការយល់ដឹងយ៉ាងប្រាកដផងដែរ អំពីគោលបំណងរបស់សាវ័ក ពេត្រុស។» (លើកឡើងដោយលោក Achtemeier, ១ពេត្រុស, ទំព័រ២៥២)។២. សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមមើលការនិពន្ធរបស់លោក Daniel R. Hyde, In Defense of the Descent: A Response to Contemporary Critics (Grand Rapids, MI: Reformation Heritage, ឆ្នាំ២០១០)។
៣. មានការយល់ដឹងខុសៗគ្នាច្រើន ទាក់ទងនឹងខ១៨។ អត្ថបទក្នុងភាសាដើមខ្លះបានសរសេរថា «ទ្រង់សុគត» (apethanen) ជាជាងថា «ទ្រង់បានរងទុក្ខ»។ អត្ថបទក្នុងភាសាដើមខ្លះបានបន្ថែមថា «ជំនួសលោកអ្នក» ឬក៏ «សម្រាប់លោកអ្នក» (hyper hymōn) ខណៈពេលដែលនៅមានសំណេរមួយទៀតថា «ជំនួសយើងរាល់គ្នា» (hyper hēmōn)។ ដោយមិនពឹងលើអត្ថបទភាសាដើមណាមួយ ស្ទើរតែគ្រប់ការបកប្រែព្រះគម្ពីរក្នុងភាសាខ្មែរបានបកប្រែយ៉ាងត្រឹមត្រូវ «ព្រះគ្រីស្ទទ្រង់បានរងទុក្ខម្ដង ដោយព្រោះបាបដែរ» (ពគប)។
៤. លោក R. T. France, “Exegesis in Practice: Two Examples,” in New Testament Interpretation: Essays on Principles and Methods, កែសម្រួលដោយលោក៖ I. Howard Marshall (Grand Rapids, MI: Eerdmans, ឆ្នាំ១៩៧៧), ទំព័រ២៦៧។ សាវ័ក ប៉ុល ក៏បានមានប្រសាសន៍ស្រដៀងគ្នាដែរ ទោះបើគាត់បានប្រើប្រាស់ពាក្យខុសគ្នាបន្តិច ( psychikos និង pneumatikos), នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១កូរិនថូស ១៥:៤២។ នៅត្រង់នេះ គាត់ផ្ដោតទៅលើប្រភេទនៃរូបកាយពីរខុសគ្នា ដែលមានការសម្របសម្រួល ឬក៏ចុះសម្រុងពីរប្រភេទក្នុងការមានជីវិត។
៥. ក្នុងសៀវភៅដូចគ្នា ទំព័រ២៦៧។ ដូចគ្នាផងដែរលោក Jobes, ១ពេត្រុស, ទំព័រ២៣៩។
៦. ទាក់ទងទៅនឹងប្រធានបទដែលថា ព្រះគ្រីស្ទ «បានយាង» ចុះទៅកាន់ស្ថាននរកបន្ទាប់ពីព្រះអង្គបាន សុគត ប៉ុន្តែមុនពេលដែលព្រះអង្គបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ សូមមើលការនិពន្ធរបស់លោក Justin W. Bass, The Battle for the Keys: វិវរណៈ ១:១៨ and Christ’s Descent into the Underworld (Eugene, OR: Wipf & Stock, ឆ្នាំ២០១៤)។
៧. កម្មបទប្រយោគរបស់កិរិយាសព្ទលើពាក្យ «សាច់ឈាម» និង «វិញ្ញាណ» គឺជាកម្មបទប្រយោគរបស់កិរិយាសព្ទទាក់ទងទៅនឹងតំបន់ដែន (sphere) ឬក៏សេចក្តីព្រាង/យោង។ ការវែកញែកគឺតិចតួចណាស់។
៨. លោក Peter H. Davids បានលើកឡើងថា «គឺនៅពេលនោះឯង ក្នុងកាលបន្ទាប់ពីពេលដែលព្រះអង្គបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ដែលព្រះគ្រីស្ទបានយាងទៅកន្លែងណាមួយ ហើយប្រកាសអ្វីមួយទៅកាន់វិញ្ញាណណាមួយ នៅក្នុងកន្លែងឃុំព្រលឹងណាមួយ។ ពាក្យទៅនេះតម្រូវឲ្យមានការពន្យល់។» (The First Epistle of Peter [Grand Rapids, MI: Eerdmans, ឆ្នាំ១៩៩០], ទំព័រ១៣៨)។
៩. ប្រសិនបើសាវ័ក ពេត្រុស ចង់ឲ្យយើងគិតអំពីការចុះទៅ នោះគាត់នឹងប្រើប្រាស់កិរិយាសព្ទ «ខាតាបាណូ» katabainō (ដែលមានន័យថា «ការចុះទៅក្រោម ឬក៏ការចុះទៅ»។ លោក Achtemeier បានសន្និដ្ឋានយ៉ាងត្រឹមត្រូវថា «សរុបសេចក្តីទៅ យើងមិនចាំបាច់យកលើកិរិយាសព្ទ «ភូរូធេស» poreutheis ឲ្យមានន័យថា «ការចុះ» នោះទេ។ អត្ថន័យពាក្យនោះមានត្រឹមតែថា ការធ្វើដំណើរប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀត ព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីបានពណ៌នាអំពីការយាងទៅកាន់ស្ថានសួគ៌វិញរបស់ព្រះយេស៊ូវដោយប្រើប្រាស់កិរិយាសព្ទ «ផារូអូម៉ាយ» poreuomai (១ពេត្រុស, ទំព័រ២៥៧)។ ទាក់ទងនឹងទស្សនៈមួយនេះ «មានបីចំណុចនៃទិដ្ឋភាពនៃការប្រោសលោះនៅក្នុង ៣:១៨-១៩៖ ការជាប់ឆ្កាង ការមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ និងការយាងទៅកាន់ស្ថានសួគ៌វិញ» (លោក Jobes, ១ពេត្រុស, ទំព័រ២៤២)។ លេខ៤៧ លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៦៩។
១០. លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៦៩។
១១. ដោយឡែកពីកណ្ឌគម្ពីរ ហេព្រើរ ១២:២៣ អ្នកនិពន្ធមិនដែលប្រើប្រាស់ពហុវចនៈលើពាក្យ «ភ្នូម៉ា» (pneuma) សម្រាប់មនុស្សទេ ប៉ុន្តែសំដៅតែលើតួអង្គវិញ្ញាណតែប៉ុណ្ណោះ (មិនថាទេវតាល្អដូចនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ហេព្រើរ ១:១៤ ឬក៏ទេវតាអាក្រក់ដូចនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ម៉ាថាយ ៨:១៦) ក្នុងករណីនេះ ហើយក៏មានលើសពីចំនួន ៣០ ដងនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីដែរ។ លោក Grudem បានលើកឡើង ម៉ាថាយ ២៧:៥០ និង យ៉ូហាន ១៩:៣០ អំពីករណីដែលពាក្យ «ភ្នូម៉ា» ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយសំដៅតែទៅលើវិញ្ញាណរបស់មនុស្ស ប៉ុន្តែនៅក្នុងករណីទាំងពីរពាក្យ «ភ្នូម៉ា» គឺត្រូវបានប្រើប្រាស់ឡើងជាឯកវចនៈ មិនមែនពហុវចនៈទេ។
១២. លោក Grudem បានលើកឡើងអំពីប្រធានបទនេះយ៉ាងល្អនៅក្នុង “Appendix: Christ Preaching through Noah: ១ពេត្រុស ៣:១៩-២០ in the Light of Dominant Themes in Jewish Literature,” នៅក្នុង ១ពេត្រុស, ទំព័រ២០៣-២៣៩ និងក្នុងលោក John Feinberg, “១ពេត្រុស ៣:១៨-២០: Ancient Mythology and the Intermediate State,” WTJ 48 (ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៨៦)៖ ទំព័រ៣០៣-៣៣៦។
១៣. ទាក់ទងនឹងប្រធានបទនេះ សូមអានការបញ្ចេញមតិយោបល់របស់ខ្ញុំនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ៤:១-៦។ យើងត្រូវតែសួរថា ប្រសិនបើមានការផ្ដល់សេចក្តីសង្គ្រោះជាលើកទី២ តើហេតុអ្វីបានជាផ្ដល់តែសម្រាប់មនុស្សមួយក្រុមនេះ ដែលបានស្លាប់ខាងរូបកាយ ហើយមិនផ្ដល់ដល់អស់អ្នកដែលបានស្លាប់តាំងពីព្រះគ្រីស្ទបានយាងមក?
១៤. ទោះបើនេះជាផ្នែកទី២ក៏ដោយក៏វាជាការចាប់អារម្មណ៍មួយដែរ ប្រសិនបើយើងពិនិត្យមើលការនិពន្ធរបស់ ១Enoch ៦:១-១៦:៤; ១៨:១២-១៩:២; ២១:១-១០; ៥៤:៣-៦; ៦៤:១-៦៩:២៩។
១៥. លោក Schreiner បានពន្យល់យ៉ាងច្បាស់លាស់លើទស្សនៈនេះ «១, ២ពេត្រុស, យូដាស», ទំព័រ១៨៤-១៩០។
១៦. លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៧១។ ដូចដែលគាត់បានលើកឡើង ទាក់ទងទៅនឹង «ស្ថានឃុំព្រលឹង» (phylakē) គឺមិនដែលប្រើប្រាស់ជាកន្លែងសម្រាប់មនុស្សដែលបានស្លាប់ទៅនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្គាល់ទៅលើទីកន្លែងរបស់សាតាំង និងអារក្សរបស់វា។ (វិវរណៈ ១៨:២ ៣ដង «គុក» «លំនៅ»; ២០:៧)។
១៧. សម្រាប់ការពន្យល់បន្ថែមទៀតលើកណ្ឌគម្ពីរលោកុប្បត្ដិ ជំពូក៦ និងចំណុចសំខាន់របស់វាសម្រាប់កណ្ឌគម្ពីរ ១ពេត្រុស ៣, សូមអានការនិពន្ធរបស់លោក Michael S. Heiser, The Unseen Realm: Recovering the Supernatural Worldview of the Bible (Bellingham, WA: Lexham, ឆ្នាំ២០១៥), ទំព័រ១០១-១០៩, ១៨៥-១៩១; និងការនិពន្ធរបស់ខ្ញុំដែលមានចំណងជើងថា “Did Jesus Descend into Hell?” នៅក្នុង Tough Topics វគ្គ២: Biblical Answers to 25 Challenging Questions (Ross-shire, UK: Christian Focus Publications, ឆ្នាំ២០១៥), ទំព័រ៦៣-៧៦។
១៨. លោក France, “Exegesis in Practice,” ទំព័រ២៧២។
១៩. ក្នុងសៀវភៅដូចគ្នា ទំព័រ២៧៣។
២០. ក្នុងសៀវភៅដូចគ្នា ទំព័រ២៧៣-២៧៤។
